🗓️  Zondag 9 november 2025 – 10.15 uur
đź“ŤÂ De Notenhof, Hattem
💶 Entree gratis, napraten met koffie/thee
Aanmelden :Â info@vrijzinnigen-hattem.nl
Wat wij kunnen leren van de Deense filosoof Sören Kierkegaard.
Kierkegaard leefde in de 19e eeuw en heeft zeer veel geschreven. Zijn werk gaat over de mens en zijn rol in de wereld, en vooral over zijn persoonlijke verantwoordelijkheid en keuzes. Hoewel hij in de basis theoloog is, heeft zijn werk veel invloed op andere terreinen gehad zoals de psychologie. Kierkegaard wordt ook wel gezien als de grondlegger van het existentialisme.
Zijn boeken zijn geschreven onder verschillende pseudonymen, dit om steeds te benadrukken dat hij schreef als theoloog, filosoof, wetenschapper, dichter , of ethicus. Sommige werken zijn niet eenvoudig om te lezen vooral zijn polemieken met tijdgenoot filosoof Hegel, andere werken zijn troostrijke vaak komische verhalen geschikt voor een breed publiek.
De rode draad is steeds de mens als individu met zijn persoonlijke keuzes, en ook de moeilijkheid daarvan.
Wat de mens onderscheid van andere levende wezens is het denkende bewustzijn. Het is niet onlogisch dat alle grote godsdiensten de mens als kroon op de schepping zien. Ook al zijn er tegenwoordig stromingen die deze rol relativeren, toch wordt nu gesteld door geologen dat we nu in het tijdperk leven van de antropoceen. Werkelijk alles om ons heen is door de mens beinvloed dan wel gecreerd. Veel ten goede maar ook veel ten kwade. Dit geeft ons een bijzondere verantwoordelijkheid, en dat begint hoe dan ook op het niveau van de individuele keuzes.
Wij mensen hebben zeer veel gemeen met alle andere levende wezens. Wij hebben te maken met delfde noodzakelijkheden: voedsel, ziekte, dood, bedreigingen etc. Dat maakt dat wij evolutionair principieel dezelfde overlevingstrategieen kennen die dieren ook hebben: zorg voor eigen nageslacht, bescherming zoeken van de groep (kudde) , verdedigen eigen belangen voor het voortbestaan. Ons denkende brein beweegt zich daarboven en heeft iets oneindigs, in luttele seconden kunnen wij ons voorstellingen maken onbegrensd in tijd en ruimte. Die onbegrensdheid van ons denken botst op de eindigheid die we als organisme gemeen hebben met al het andere leven op aarde.
In onze actuele situatie zien we deze strijd terug in groepsdenken (eigen volk eerst). Een volstrekt natuurlijke reactie die alle andere schepselen ook hebben, terwijl ons denken zich bezig kan houden met unversele mensen rechten, of rechten van de natuur. Dat dit strijd oplevert zien wij om ons heen. Ook al is ons denken onbegrensd , onze fysieke staat is dat niet, dus moet ons denkende brein knarsetandend accepteren dat wij het moddergevecht aan moeten gaan om ons te verdedigen tegen kwaadwillenden en andere bedreigingen.
In het klein is deze strijd ook altijd aanwezig bij de individuele mens en de keuzes die de mens elke dag opnieuw maakt. Dit is het terrein van geloof. Alle mensen hebben overtuigingen die onbewust de weg wijzen in de veelheid van keuzes die zich dagelijks voordoen, van de eenvoudigste keuzes die zich gedurende een autoritje van 5 minuten voordoen, tot de keuzes die een grote uitwerking hebben op de levensweg, zoals vriendschappen, huwelijk, zorg voor dierbaren…etc. Op dit grensvlak van aan de ene kant onbegrensde vrijheid en aan de andere kant alle beperkingen van ons fysieke leven is er sprake van angst. Onmetelijke vrijheid kan beangstigend zijn zoals staren in een ravijn van 1000 meter diep. Met name dit terrein is waar Kierkegaard zich zeer mee bezig heeft gehouden.
Hoe gaan wij mensen hier mee om, op welke wijze komen deze keuzes tot stand, wat is voor ons als individu de rol en taak die we hebben.
Hier heeft Kierkegaard ons iets te zeggen dat inspiratie kan geven en ons kan laten begrijpen wat er precies gebeurt.
Geert Jan Blanken (1957) studeerde wijsgerig-historische Pedagogiek aan de Vrije Universiteit, werkte in het onderwijs en kerkelijk jeugdwerk, was trainer/adviseur en is de laatste jaren actief als eindredacteur en manager bij de publieke omroep.
Als zeventienjarige vond Geert Jan Blanken een boekje van de filosoof Kierkegaard in de boekhandel. Kierkegaard gaat sindsdien mee op zijn levenspad en hij schreef er een aantal boeken over. In 2012 publiceerde hij een inleiding op het werk van de Deense filosoof bij Ambo|Anthos. Blanken studeerde Wijsgerig-historische Pedagogiek aan de Vrije Universiteit. Hij is eindredacteur Geloof/levensbeschouwing bij de EO.
Â