Met een mooi en warm welkom is mijn werk als voorganger in Hattem begonnen. Dank voor alle hartelijke gebaren en woorden!
Nu is het dus niet meer Heerde óf Hattem, maar allebei. Ik vind het een voorrecht om dit werk te doen. Ik kom graag in Heerde, Hattem en wijdere omstreken. Het contact met mensen is wat me drijft, vooral als het mag gaan over vragen waar je in de loop van je leven tegenaan kunt lopen. Hoe geef je betekenis aan wat je overkomt, zowel in positieve als de moeilijke gebeurtenissen? En hoe geven we daar vorm aan in zondagse vieringen en bij andere gelegenheden?
In de aanloop naar 16 februari ben ik weer eens wat in de geschiedenis van vrijzinnigen gedoken. Een deel daarvan heb ik verwerkt in mijn overdenking op die zondag. Ik vind het boeiend en zinvol om te weten waar we vandaan komen. Als je iets weet en begrijpt van het verleden, kan dat helpen bij vraagstukken waar we nu voor staan.
Vrijzinnigen bevinden zich voortdurend in een proces van ijken, herijken en koersbepalen. Niets is vanzelfsprekend. Dat is juist een van de kenmerken vrijzinnig denken, dat je niet vast wil zitten aan oude opvattingen en structuren. Het oude kan waardevol blijven, mits je de vraag stelt hoe het past in deze tijd. Het oude is dan geen gestolde waarheid, maar een bron van inspiratie en reflectie.
Wat past in deze tijd? De waarde van vrijzinnigheid zal in deze eeuw anders zijn dan in de vorige eeuw.
Lange tijd hebben vrijzinnigen, binnen een overwegend christelijke omgeving, zich ingespannen om orthodoxie en confessionalisme te bestrijden. Het was nodig om zin en onzin van elkaar te scheiden. Dat was een tamelijk rationele bezigheid. Met behulp van wetenschappelijke inzichten en filosofische denkwijzen werden oude geloofsvoorstellingen bestreden.
Mijn indruk is dat die strijd nu is gestreden. We hoeven niet meer te bewijzen wat in geloof en kerk allemaal niet klopt. Een noodzaak om je religieus te ontworstelen is er voor heel veel mensen niet meer, zeker niet in ons land.
Sterker nog: er ontstaat nieuwe interesse in religie en spiritualiteit, bij generaties die daar van huis uit weinig van hebben meegekregen.
Wat staat in deze context vrijzinnigen te doen? Kunnen we van het rationele pad afstappen en andere wegen verkennen?
Wie weet is de weg te vinden met minder woorden en meer stilte. Ik citeer woorden van Hein Stufkens, een deel van de tekst die ik in Hattem heb voorgelezen:
Voorbij de bronnen van de tijd,
voorbij de passie en de strijd,
laat ons daar sprakeloos gaan staan
en dan de stilte binnengaan.
Daar is het waar je mij ontmoet
en waar geen woord er nog toe doet.
Jasper van der Horst